ความลับของผิวพระสมเด็จ

เราท่านคงทราบดีว่า พระสมเด็จของสมเด็จพุฒาจารย์ (โต) พรหมรังสี ประกอบด้วย ปูน ผงวิเศษ มวลสารต่าง ๆ และตัวประสาน (น้ำอ้อย น้ำผึ้ง หรือตังอิ้ว)   ทราบจากการเล่าต่อ ๆ กันมา และจากตำราที่ลอกต่อ ๆ กันมา   บ้างก็บอกว่า ปูน ที่ใช้นั้นคือ ปูนเปลือกหอย ด้วยการนำเปลือกหอยมาเผา (วิธีการง่าย ๆ คือ นำเปลือกหอยแครงไปล้างน้ำให้สะอาด แล้วนำไปเผาในเตาถ่านหรือใส่หม้อดินตั้งไฟเผา จนกระทั่งเปลือกหอยแครงสุก ขาว กรอบ   นำออกมาใส่ภาชนะแบบปิด แล้วใส่น้ำเข้าไปเล็กน้อย   ทิ้งไว้ไม่นานเปลือกหอยแครงจะละลายเป็นปูนขาว)   บ้างก็ว่า ปูน ที่ใช้นั้นคือ ปูนเพชร (ปูนที่เผาจากหิน)

บันทึกของพระยากัลยานุกูล (เฮง) วัดกัลยาณมิตร กล่าวเพียงว่าเป็นปูนขาว แต่ไม่ได้บอกว่านำมาจากไหน   บันทึกของพระยาทิพยโกษา (สอน อุณหนันท์) กล่าวว่า เป็นปูนเพชร   ตรียัมปวาย (พันเอกผจญ กิตติประวัติ) กล่าวว่า ได้รับความรู้จากพระอาจารย์ขวัญ วิสิฎโฐ (ศิษย์ท่านเจ้าคุณธรรมถาวร) ว่า พระสมเด็จสร้างจากปูนเปลือกหอยเผา

อาจารย์ประถม อาจสาคร กล่าวว่า พระสมเด็จสร้างจากปูนเพชร ซึ่งเกิดจากหินบนยอดเขาเมืองอันฮุย มณฑลเสฉวน ซึ่งใช้ในการปั้นหุ่นถ้วยชามเบญจรงค์ มีการนำเข้ามาจากจีนในสมัยรัชกาลที่ ๔ ที่ ๕   พระสมเด็จจึงมีน้ำหนัก แตกลายงาโดยธรรมชาติเหมือนเครื่องเบญจรงค์ และทนทานต่อการกัดกร่อนจากกรดอ่อน ๆ อย่างน้ำส้มสายชู   หากเป็นปูนขาวที่ได้จากเปลือกหอยเผาแล้วจะมีน้ำหนักเบา ไม่แตกลายงาโดยธรรมชาติ และไม่ทนทานต่อการกัดกร่อน ซ้ำร้ายเมื่อทำมาจากซากสัตว์เดรัจฉานแล้วก็จะไม่มีเทพสิงสถิต

จะเชื่อข้อมูลใดก็พิจารณาไตร่ตรองกันเอาเองเถิด   ถ้าใครสามารถหาวัตถุดิบได้จะทดลองสร้างพระเพื่อหาคำตอบในข้อนี้ก็จะเป็นการพิสูจน์ทราบข้อเท็จจริงด้วยตนเอง  ดีกว่าเชื่อตามที่เขาว่ากันมา   อย่างไรก็ดี เราทราบอยู่ประการหนึ่งว่า พระสมเด็จต้องมีปูนขาวเป็นส่วนประกอบ ไม่ว่าจะเป็นปูนที่ผลิตจากอะไรก็ตาม   เนื้อพระสมเด็จจึงมีสีขาว เว้นแต่จะผสมสีอื่นลงไป   หากพบพระสมเด็จที่แตกหักหรือบิ่นก็จะพบว่าเนื้อในพระสมเด็จเป็นสีขาว  แตกต่างจากผิวภายนอก   เนื่องจากผิวพระต้องถูกกระทบจากสิ่งสัมผัสต่าง ๆ ทั้งความชี้น อากาศ ฝุ่น สกปรก เหงื่อไคล คราบมันจากผิวมนุษย์   แม้องค์พระจะถูกเก็บรักษาไว้ดีเพียงใดก็ตาม   ผิวพระจะเปลี่ยนแปลงไปจากเนื้อพระ

พระสมเด็จมีชีวิต

กล่าวเช่นนี้ อาจตกใจไปว่าพระสมเด็จเดินได้ พูดได้ หรือหายใจได้ หรืออย่างไร ?   ปรากฏการณ์ที่น่าทึ่งอย่างหนึ่งของพระสมเด็จของสมเด็จพุฒาจารย์ (โต) พรหมรังสี คือ ความสามารถในการงอกเงยหรือปกปิดรักษาผิวที่หักหรือบิ่น !!!     ความลับในเรื่องนี้จะทำให้ท่านทั้งหลายเข้าใจเรื่องผิวพระสมเด็จได้ดียิ่งขึ้น

ตามที่ได้กล่าวถึงเรื่อง “ปูน” ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของพระสมเด็จไปแล้วข้างต้น   ท่านทั้งหลายเคยสังเกตหรือไม่ว่า ปูน ในงานก่อสร้างต่าง ๆ มีความเปลี่ยนแปลงไปตามระยะเวลา   ขณะที่เทปูนฉาบปูนเสร็จ กับ ผ่านไปเดือนสองเดือน ต่างกันอย่างไร   เมื่อเทปูนฉาบปูนเสร็จใหม่ ๆ สีปูนก็คือสีปูน เหมือนที่เห็นในขณะยังเป็นผงปูน   แต่หากปล่อยให้แห้งผ่านความร้อนความชื้นตามกาลเวลา   สีสันจะเปลี่ยนแปลงไป   กล่าวคือ จะเห็นเป็นสีขาว ๆ หรือสีอื่น ๆ (เกิดจากสภาพแวดล้อม) ขึ้นมาปกคลุม   เกิดจากอะไร ?   .....เกิดจากน้ำปูนข้างในดันตัวออกมาปกคลุมผิว   ดังตัวอย่างภาพด้านล่าง ซึ่งเป็นพื้นปูนที่ผ่านเวลามาหลายเดือน เมื่อเจาะเข้าไปถึงเนื้อแล้วก็จะเห็นความแตกต่างระหว่างเนื้อและผิว

ผิวภายนอกดูนุ่มนวลกว่าเนื้อภายใน

ฉันใดก็ฉันนั้น พระสมเด็จมีองค์ประกอบจากปูนเป็นส่วนสำคัญ   จึงเกิดปรากฏการณ์น้ำปูนงอกขึ้นปกคลุมผิวพระตามธรรมชาติ   ผิวพระส่วนใดที่นูนสูงกว่าส่วนอื่น ถูกสัมผัสได้ง่าย เช่น องค์พระ ฐาน ซุ้ม ผิวด้านหลัง จะแตกต่างจากผิวพระส่วนที่อยู่ลึกกว่า   นอกจากนี้ ส่วนใดของพระที่เพิ่งหักหรือบิ่นไม่นาน ก็จะยังคงเห็นเนื้อพระขาว ๆ และมวลสารที่อยู่ภายใน   แต่ส่วนใดที่หักหรือบิ่นมานานแล้วก็จะถูกน้ำปูนงอกขึ้นมาปกคลุม  ดังตัวอย่างภาพด้านล่าง

 รอยบิ่นใหม่

รอยบิ่นใหม่

 รอยบิ่นกลางเก่ากลางใหม่

 รอยบิ่นกลางเก่ากลางใหม่

รอยบิ่นกลางเก่ากลางใหม่

รอยบิ่นเก่า

รอยบิ่นเก่า

เมื่อทราบข้อเท็จจริงดังกล่าว   ท่านคงพอจะพิจารณาผิวพระสมเด็จได้ว่า ผิวพระสมเด็จจะมีความนุ่มนวล ไม่เรียบตึง แต่จะเห็นส่วนนูนส่วนยุบ สูงต่ำ (ส่องในแนวเอียงจึงจะเห็นได้ชัดเจนกว่า)   ผิวพระเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับเนื้อพระ  (ไม่ใช่ผิวที่มีลักษณะเหมือนนำบางสิ่งบางอย่างมาโปะแต่ง ซึ่งจะมองเห็นเป็นชั้นต่างหากจากเนื้อพระ)